Nuôi dạy con là quá trình gian nan đặt biệt đối với trẻ tự kỷ và để giúp trẻ tự kỷ phát triển ngôn ngữ và vốn từ là một trong những mục tiêu quan trọng và cấp thiết mà Phụ huynh cần lưu ý.
Các chiến lược giúp tăng cường việc hiểu lời nói
Gọi tên con trước khi nói
- Nói rõ ràng, dứt khoát
- Dùng từ chủ yếu nhất và từ đơn giản
- Đưa ra từng chỉ dẫn một khi nói với con
- Cho trẻ thời gian để xử lí thông tin nghe được
- Sử dụng phương tiện thông qua thị giác
- Nói câu khẳng định, không nói câu phủ định khi yêu cầu
- Dùng từ “1,2,3 bắt đầu”, “tiếp ” để hiểu thứ tự. Dùng “kết thúc”, “xong rồi’ để hiểu sự kéo dài công việc.
- Nói các việc theo đúng trật tự việc đó sẽ diễn ra.
Cách phát triển nhận thức để trẻ hiểu tốt hơn
- Nói với trẻ câu ngắn, lời ít, nên nói nhấn mạnh từ chính
- Tránh sử dụng câu hỏi. Tạm dừng chờ đợ để trẻ xử lý thông tin.
- Sử dụng các hỗ trợ trực quan đi đôi với lời nói: các đồ vật, ảnh, cử chỉ, điệu bộ…
Các cách giúp trẻ tăng cường ngôn ngữ thể hiện
- Dạy trực quan: dùng đồ vật, tranh hay hình vẽ và nói rõ khi đưa cho trẻ nhìn khen thưởng thành công để thúc đẩy sự tiến bộ
- Dạy các cử chỉ điệu bộ trong giao tiếp.
- Thực hành những điều người lớn nói với trẻ bằng tình huống chơi giả vờ Dạy trẻ chơi lần lượt: biết chờ đợi và lượt chơi
- Hãy nói với trẻ điều chúng làm sai và dạy cách làm đúng.
- Giao tiếp với trẻ tự kỷ có ngôn ngữ
- Khoảng 50% trẻ có ngôn ngữ nhưng nhiều trẻ nói nhại từ, lặp lại câu hỏi khi lo lắng/căng thẳng do vậy người dạy trẻ phải trấn an, không thúc giục trẻ.
- Trẻ nói âm điệu, ngữ điệu quá to hoặc quá nhỏ, phát âm đều đều, cứng nhắc thì không cho là trẻ cố tình
- Nếu trẻ không hiểu điều người khác nói, cha mẹ yêu cầu trẻ làm gì thì phải viết ra giấy cho trẻ đọc hoặc dùng tranh làm rõ nghĩa.
- Khi trẻ hỏi lặp lại vô nghĩa, không biết khởi đầu và duy trì hội thoại thì cha mẹ nên gợi ý từ hoặc chủ đề để trẻ nói, dạy đặt câu hỏi.
- Giao tiếp với trẻ tự kỷ không có ngôn ngữ nói
Khoảng 50% trẻ không có ngôn ngữ nói, do đó phải dạy trẻ ký hiệu bằng tay, đầu kết hợp với điệu bộ, nét mặt...dạy bắt chước.Nên sử dụng hệ thống giao tiếp trao đổi bằng tranh bằng cách trẻ phải trao cho người dạy tranh ảnh của thứ mà trẻ muốn thì trẻ được đáp ứng ngay nhu cầu.