Trẻ 3 tuổi chậm nói từng được coi là "bình thường", vì theo cơ chế tự nhiên, trẻ lớn lên sẽ tự học nói qua bắt chước và học tập ngôn ngữ.
Nhưng xã hội hiện đại xem trẻ chậm nói là dấu hiệu "bất bình thường" trong việc sử dụng ngôn ngữ. Liệu môi trường và phương pháp dạy con có ảnh hưởng đến việc học nói của trẻ?
Nguyên nhân trẻ chậm nói?
Nhiều nguyên nhân có thể khiến trẻ chậm phát triển khả năng nói và ngôn ngữ, nhưng chúng ta có thể chia thành 3 nguyên nhân chính:
- Nguyên nhân bệnh lý: Có thể do trẻ gặp vấn đề ở cơ quan phát âm như tai, mũi, họng (chẳng hạn như mất thính lực,...); hoặc cơ quan chỉ huy gặp vấn đề (não bị dị tật bẩm sinh, bại não, những di chứng sau xuất huyết não, viêm màng não...).
- Nguyên nhân tâm lý: Có thể do bé được cưng chiều hoặc bỏ bê quá mức, hoặc một biến cố nào đó xảy ra,... làm ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ. Trẻ chậm nói do nguyên nhân tâm lý đang ngày càng gia tăng. Điều này có thể do nguyên nhân cuộc sống hiện đại bận rộn khiến các bậc phụ huynh bị cuốn mình theo công việc nên không có nhiều thời gian với con cái.
- Rối loạn phổ tự kỷ: Chậm nói là một trong những dấu hiệu khá điển hình của hội chứng tự kỷ. Tuy nhiên không phải lúc nào trẻ chậm nói cũng là tự kỷ. Tự kỷ là một dạng bệnh lý của não bộ vì có xuất hiện rối loạn phát triển thần kinh do có những gen bất thường.
Mốc phát triển ngôn ngữ
Mốc phát triển ngôn ngữ bình thường của trẻ từ 4 – 36 tháng tuổi:
- Từ 4 – 6 tháng tuổi: Mẹ có thể nghe thấy những âm thanh ríu rít khi chơi đùa cùng con. Trẻ bắt đầu bập bẹ và đôi khi phát ra những âm thanh như thể con đang tiếp chuyện với mọi người.
- Từ 7 – 12 tháng tuổi: Bé có thể bập bẹ một số từ đơn giản như “ma ma”, “ba ba”.... Đây là những từ phổ biến nhất mà những đứa trẻ có thể phát ra đầu tiên; bập bẹ khoảng 4 âm tiết hay nhiều hơn giống câu ngắn mà không có từ thực sự.
- Từ 13 – 18 tháng tuổi: Trẻ còn có thể chỉ vào tranh bằng một ngón tay; dùng nhiều phụ âm (p,b,m,n,h); lấy được các đồ vật nằm trong tầm nhìn; có thể hiểu hơn 50 từ; giảm cử chỉ dùng lời nói nhiều hơn để giao tiếp...
- Từ 19 – 24 tháng tuổi: Con có thể kết hợp 2 từ với nhau để tạo thành một câu đơn giản như “ôm con, bế con...”. Khi bé 2 tuổi, con có thể sử dụng được những câu đơn giản gồm 2-4 từ.
- Từ 25 – 36 tháng tuổi: Vốn từ vựng của bé được mở rộng liên tục và bé có thể cảm nhận được tất cả những điều mẹ nói. Ở giai đoạn 3 tuổi, bé có thể giao tiếp lưu loát với mẹ trong một cuộc trò chuyện khá dài. Hơn nữa, nó có thể kết nối nhiều từ hơn để tạo thành câu dài.
Những lưu ý khi Ba mẹ dạy ngôn ngữ cho trẻ
Dưới đây là một số phương pháp mà nhiều mẹ mắc lỗi trong quá trình dạy dỗ khiến trẻ chậm nói hay nói ngọng:
- Quá chiều con, không cho con cơ hội nói có thể làm trẻ chậm nói và ảnh hưởng đến giao tiếp. Khi trẻ dùng hành động để biểu đạt mong muốn, cha mẹ thường nhanh chóng đáp ứng mà không khuyến khích trẻ nói. Điều này lặp lại sẽ khiến trẻ ỷ lại, ảnh hưởng cả khả năng ngôn ngữ lẫn tính cách, dẫn đến thói phụ thuộc và lười vận động.
- Cho trẻ xem tivi quá nhiều. Việc cho trẻ xem tivi, máy tính bảng và điện thoại có thể giúp trẻ học hỏi và tiếp thu kiến thức mới. Tuy nhiên, sự lạm dụng các thiết bị này cũng có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực. Việc lạm dụng tivi làm trẻ lười nói vì chỉ tiếp nhận thông tin một chiều, không có cơ hội giao tiếp. Ngoài việc ảnh hưởng khả năng ngôn ngữ, xem tivi quá nhiều còn gây hại cho mắt, dễ dẫn đến cận thị, tác động xấu đến việc học tập.
-----------------------------------------------------------
Hãy liên hệ với hệ thống 70 Trung tâm Rồng Việt gần bạn nhất để được tư vấn, đánh giá và hỗ trợ cho bé nhanh nói.
- Hotline: 1900 636517
- Góc phụ huynh - tổng hợp các bài viết về phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại đây!
- Link đăng ký nhận thông tin tư vấn tại đây