Can thiệp sớm cho trẻ gặp các rối nhiễu về tâm lý giữ một vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của trẻ và là yếu tố quyết định đến sự thành công của giáo dục hòa nhập.
Can thiệp sớm hỗ trợ trẻ dưới 6 tuổi, lý tưởng trước 3 tuổi, để khắc phục khó khăn ngay khi phát hiện, không cần đợi chẩn đoán chính xác.
Can thiệp sớm giúp giảm ảnh hưởng khiếm khuyết và phát triển kỹ năng cần thiết, hỗ trợ trẻ sống độc lập và thoải mái trong khả năng của mình.
Can thiệp nhằm giảm tác động chức năng, loại bỏ hành vi không mong muốn, nâng cao khả năng độc lập và phát huy tiềm năng của trẻ.
Có nhiều nơi cung cấp các dịch vụ can thiệp :
- Bệnh viện.
- Trung tâm can thiệp sớm.
- Trường chuyên biệt.
- Cơ sở giáo dục hòa nhập.
Bài viết so sánh trung tâm can thiệp sớm và trường mầm non, giúp phụ huynh chọn môi trường học phù hợp. Việc lựa chọn tùy thuộc vào vấn đề của trẻ, sự phù hợp với nơi học, dịch vụ địa phương, kinh tế gia đình và ý muốn của cha mẹ.
1. Ưu điểm và hạn chế của can thiệp hòa nhập tại trung tâm can thiệp và trường mầm non.
1.1. Môi trường hòa nhập tại trường mầm non.
Học hòa nhập tại trường mầm non là hỗ trợ mọi trẻ em có cơ hội bình đẳng tiếp nhận dịch vụ giáo dục với những hỗ trợ cần thiết trong lớp học, phù hợp tại trường học nơi trẻ sinh sống, nhằm chuẩn bị để các em trở thành những thành viên đầy đủ của xã hội.
Ưu điểm khi học can thiệp hòa nhập ở trường mầm non
- Khẳng định được trách nhiệm và vai trò của trường mầm non, trẻ được sinh hoạt trong môi trường có các bạn đồng lứa tuổi.
- Là trường học trong hệ thống giáo dục, tại đây trẻ được học tập, vui chơi trong môi trường hòa nhập cùng các trẻ.
- Các hoạt động can thiệp sớm có thể sẽ được thực hiện ngay tại trường mầm non nơi trẻ đang tham gia hoạt động học tập.
- Giúp trẻ khám phá ra những khả năng tiềm tàng của trẻ, từ đó có thể tìm được cách phát huy những khả năng này.
Hạn chế của học hòa nhập ở mầm non
- Hầu hết các trường mầm non hiện nay chưa trang bị các trang thiết bị chuyên dụng cho các hoạt động hỗ trợ can thiệp.
- Giáo viên mầm non chưa được đào tạo bài bản, do đó về kiến thức, kĩ năng can thiệp sớm cho trẻ còn hạn chế.
- Có thể thiếu sự liên kết giữa trường mầm non với các trung tâm hỗ trợ giáo dục hòa nhập, thiếu sự phối hợp với nhóm chuyên gia về giáo dục đặc biệt do đó chất lượng can thiệp sớm chưa đạt hiệu quả như mong muốn.
- Số lượng trẻ tiêu chuẩn ở trường mầm non dao động từ 25 đến 35 trẻ tùy từng độ tuổi với 2 giáo viên và 1 bảo mẫu nên đôi khi thời gian hỗ trợ cho trẻ chưa được nhiều.
1.2. Môi trường can thiệp tại trung tâm Can thiệp sớm
Phụ huynh và trẻ cùng đến các Trung tâm can thiệp sớm, ở đây phụ huynh sẽ nhận được những hướng dẫn và hỗ trợ phù hợp từ phía chuyên gia can đối với từng loại rối nhiễu và mức độ phát triển của trẻ.
Ưu điểm của hình thức can thiệp tại trung tâm can thiệp sớm:
- Các phương tiện, tài liệu và thiết bị hỗ trợ có sẵn tại trung tâm. Đồ chơi, học liệu đa dạng, đầy đủ, an toàn tạo được hứng thú và phù hợp với trẻ.
- Đội ngũ giáo viên được đào tào bài bản về giáo dục đặc biệt. Có kỹ năng, nghĩa là có cách dạy phù hợp với từng trẻ do đó thúc đẩy được các kỹ năng của trẻ tốt hơn.
- Sau khi tiếp nhận thông tin đăng ký của gia đình, trung tâm sẽ tổ chức đánh giá phát triển và tư vấn. Kết quả đánh giá sẽ là căn cứ để giáo viên can thiệp sớm xây dựng chương trình giáo dục cá nhân bài bản, phù hợp với từng vấn đề, độ tuổi cho trẻ.
- Chương trình can thiệp cũng được gửi về gia đình để cùng phối hợp thực hiện. Kết thúc một chương trình can thiệp, trẻ sẽ được đánh giá lại. Kết quả đánh giá lại là cơ sở để kiểm chứng quá trình can thiệp cho trẻ, kết quả đánh giá được sự giám sát của các nhà chuyên môn có kinh nghiệm, trình độ để định hướng và điều chỉnh nội dung của chương trình can thiệp cho lần tiếp theo.
- Giáo viên can thiệp sớm đã tạo ra được mối liên hệ chặt chẽ với gia đình và trường mầm non hoà nhập. Điều này không chỉ góp phần tăng hiệu quả can thiệp sớm cho bản thân trẻ mà còn đem lại sự hỗ trợ về tinh thần rất lớn với các phụ huynh.
- Trẻ can thiệp thời lượng nhiều hơn có chỉ số phát triển tốt hơn, trẻ học mầm non tư thục hòa nhập dễ dàng hơn.
- Các thành viên gia đình trẻ cũng có cơ hội gặp gỡ, chia sẻ và trao đổi kinh nghiệm về chăm sóc, can thiệp cho trẻ với các ba mẹ khác.
Hạn chế của hình thức can thiệp tại trung tâm can thiệp sớm
- Những gia đình ở xa sẽ tốn thời gian đi lại và có thể phải mất thêm những khoản chi phí khác như: Thuê nhà ở, phương tiện đi lại, ảnh hưởng đến công việc của ba mẹ…
- Học phí khá cao so với trường mầm non công lập.
Vậy khi nào thì trẻ nên học can thiệp tại trung tâm và khi nào thì nên học ở trường mầm non?
- Khi trẻ biết quan sát bạn bè và bắt chước hoạt động chơi đùa, học tập.
- Khi trẻ nghe hiểu và thực hiện mệnh lệnh đơn giản như ngồi xuống, rửa tay, đi vệ sinh, giúp trẻ dễ dàng tuân thủ nội quy lớp mầm non.
- Trẻ có thể giao tiếp nhu cầu cơ bản như uống nước, ăn, đi vệ sinh, tránh phát sinh hành vi chưa phù hợp.
- Trẻ đã có khả năng tự phục vụ bản thân như tự xúc cơm ăn, hay tự chủ được nhu cầu vệ sinh.
- Trẻ không có những rào cản như có các hành vi chưa phù hợp như cắn, đánh bạn,…
Nếu trẻ chưa tự phục vụ, kiểm soát vệ sinh, không quan tâm xung quanh, không hiểu lệnh đơn giản hay bắt chước, ba mẹ nên chọn can thiệp tại trung tâm để hỗ trợ kỹ năng cần thiết trước khi đi mầm non.
Việc chọn mô hình can thiệp phụ thuộc vào nhu cầu của trẻ, điều kiện gia đình và tư vấn từ chuyên gia để đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho trẻ.
Ths. Lưu Thị Quỳnh
Tài liệu tham khảo:
Tài liệu hướng dẫn chẩn đoán và can thiệp trẻ có rối loạn phổ tự kỷ, Quyết định số /QĐ-BYT ngày tháng năm 2022 của Bộ trưởng Bộ Y tế.
-----------------------------------------------------------
Hãy liên hệ với hệ thống 70 Trung tâm Rồng Việt gần bạn nhất để được tư vấn, đánh giá và hỗ trợ cho bé nhanh nói.