Dạy bảng chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi là cách các bậc phụ huynh chuẩn bị hành trang cho trẻ vào lớp một không bị bỡ ngỡ so với các bạn bè cùng trang lứa.
Quá trình để trẻ thông thạo bảng chữ cái không hề dễ dàng. Không ít các bậc phụ huynh phải đau đầu, trăn trở khi dạy trẻ học bảng chữ cái trẻ học mãi không thuộc, học trước quên sau, không thích học,…Bài viết này sẽ hỗ trợ phụ huynh một vài lưu ý trong quá trình hỗ trợ giúp cho trẻ học chữ cái tốt hơn.
Lưu ý thứ nhất: Phụ huynh cần chú ý phát âm của trẻ
Trong lúc trẻ phát âm, phụ huynh hãy tập trung và chú ý lắng nghe xem trẻ đã phát âm đúng hay không để có những điều chỉnh kịp thời và chính xác. Điều này sẽ giúp trẻ có cách phát âm đúng hơn về sau và không bị mắc phải nữa.
Lưu ý thứ hai: Không nên tạo quá nhiều áp lực cho trẻ
Phụ huynh thường đặt nhiều kỳ vọng vào trẻ, mong cho con biết chữ sớm để đi học theo kịp với các bạn cùng trang lứa. Điều này vô tình tạo cho trẻ nhiều áp lực, khiến trẻ không còn hứng thú. Hơn nữa, phụ huynh cũng không nên ép trẻ tập viết chữ quá sớm vì việc rèn luyện cơ tay và cầm bút đúng cách không phải điều đơn giản, phụ huynh chỉ nên dạy cho trẻ cách nhận biết mặt chữ thành thạo, tạo môi trường để trẻ được thực hành ghi nhớ, không nên tạo quá nhiều áp lực cho trẻ.
Lưu ý thứ ba: Luôn tạo niềm hứng thú và niềm vui cho trẻ
Phụ huynh có thể sử dụng đồ chơi để trẻ vừa học vừa chơi cùng bảng chữ cái. Việc dạy bé học theo một cách vô thức như vậy sẽ tiếp thu và ghi nhớ sâu hơn. Do vậy hãy cố gắng tạo thú vui cho trẻ để không bị chán và không bắt ép trẻ học khi trẻ không thích. Bên cạnh đó, cần khích lệ, động viên trẻ và thường xuyên nói chuyện, ôn kiến thức về chữ cái trong cuộc sống hàng ngày,... Việc này giúp não bộ trẻ được ghi nhớ nhiều lần. Sau mỗi lần kiểm tra việc đọc - viết chữ cái của trẻ, phụ huynh có thể thưởng cho trẻ một phần quà nhỏ để động viên tinh thần, giúp trẻ có động lực hơn trong các bài học sau này.
Lưu ý thứ tư: Cho trẻ thực hành để giúp trẻ ghi nhớ
Việc dạy học cho trẻ không phải là một điều dễ dàng, cần sự kiên trì của tất cả các thành viên trong gia đình. Trẻ em không thể ghi nhớ được toàn bộ bảng chữ cái tiếng Việt chỉ trong một thời gian ngắn, do đó, phụ huynh cần để trẻ thực hành mọi lúc, mọi nơi khi có thể.
Ở giai đoạn này, quá trình học tập của trẻ không nhất thiết phải gắn liền với sách vở, phụ huynh có thể dạy trẻ thông qua tranh ảnh, con vật, đồ dùng trong nhà. Áp dụng phương pháp này thường xuyên trong thời gian dài giúp trẻ ghi nhớ được các mặt chữ cũng như quan sát được nhiều thứ xung quanh.
Việc kết hợp dạy học và thực hành không phải là phương pháp mới nhưng lại đem lại hiệu quả rất cao. Chẳng hạn, khi nhìn thấy bất kỳ chữ cái nào trên áo, trên đồ ăn,...phụ huynh có thể hỏi trẻ để trẻ phát âm, điều này giúp trẻ ghi nhớ tốt hơn, có phản xạ nhanh hơn.
Lưu ý thứ năm: Chú ý đến tín hiệu của trẻ
Cần thiết lập thời gian biểu hợp lý để dạy trẻ luyện viết. Mỗi ngày nên dành từ 30 phút đến 1 giờ để dạy trẻ viết chữ cái và việc này lặp lại hàng ngày. Không nên bắt trẻ luyện viết quá nhiều thời gian trong một ngày.
Quan sát và lắng nghe trẻ để biết khi nào trẻ cảm thấy mệt mỏi hoặc mất tập trung. Việc ngừng lại và thay đổi hoạt động có thể giúp trẻ không bị quá tải. Tạo môi trường học tập phong phú: Cung cấp cho trẻ các tài liệu học tập đa dạng như sách tranh, thẻ chữ cái, bảng từ và các công cụ học tập khác để trẻ có thể khám phá theo cách của riêng mình.
Lưu ý thứ sáu: Dạy trẻ học chữ cái tiếng Việt qua hình ảnh
Phụ huynh có thể tìm những cuốn sách có bảng chữ cái gắn với những hình ảnh sinh động, nhiều màu sắc để dạy cho trẻ. Phương pháp này có thể khơi gợi được sự tò mò của trẻ giúp trẻ cảm thấy hứng thú hơn với việc học. Hình ảnh, màu sắc khiến trẻ nhỏ nhớ lâu hơn là chỉ đọc bằng miệng. Vì thế, khi đọc từ nào, phụ huynh hãy chỉ sang hình minh họa nấy. Chẳng hạn chữ Ô thì chỉ cái ô; A thì chỉ hình con cá, E thì chỉ hình chiếc xe… Mỗi lần nhìn thấy các vật này, trẻ sẽ liên tưởng ngay đến chữ cái đó.
Cách dạy này có thể giúp trẻ nhớ nhanh và lâu hơn nhờ sự liên tưởng giữa hình ảnh. Đồng thời, phương pháp dạy chữ bằng hình ảnh sẽ giúp kích thích được thị giác và tăng khả năng ghi nhớ của trẻ. Tuy nhiên, phụ huynh cần dành thời gian để lựa chọn những hình ảnh phù hợp với độ tuổi và chữ cái để trẻ dễ nhớ.
Lưu ý thứ bảy: Cần tạo không gian học tập hứng khởi cho trẻ
Thiết kế cho trẻ khu học tập yên tĩnh và thoáng mát. Bàn học phải được đặt ở nơi yên tĩnh, hạn chế tiếng ồn. Không nên để gần tivi hoặc những món vật dễ chi phối trẻ.
Tốt hơn hết, nên trang trí những hình ảnh bảng chữ cái, các con vật, hoa quả… xung quanh chỗ trẻ ngồi học. Và cần lưu ý bàn học phải luôn sạch sẽ, gọn gàng và được bố trí các dụng cụ học tập khoa học, thuận tiện trong quá trình học tập của trẻ tốt hơn.
KẾT BÀI
Trên đây là những lưu ý dành cho các bậc phụ huynh trong bước đầu dạy trẻ học bảng chữ cái. Học chữ cái là bước đầu tiên để đưa trẻ tới con đường học tập, tuy nhiên cũng cần đảm bảo tính vừa sức và thu hút sự chú ý tập trung của trẻ. Đừng vì quá mong cầu trẻ phải biết chữ sớm gây áp lực lên trẻ, khiến trẻ cảm thấy lo lắng bất an mỗi lần học bảng chữ cái. Hi vọng rằng thông qua bài viết này phụ huynh sẽ có thêm những phương pháp để tiếp cận hỗ trợ trong quá trình học chữ cái để giúp trẻ cảm nhận mỗi bài học là một niềm vui.
Thạc sĩ Hà Thị Mộng Thuy
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Phạm Thị Hoài Anh, 15 phút mỗi ngày yêu con, NXB Phụ nữ, 2016
- Thu Hà, Con nghĩ đi mẹ không biết!, NXB Phụ Nữ, 2016
- Phạm Toàn, Tâm lý học trẻ em, NXB Trẻ, 2022
- Nguyễn Thị Ánh Tuyết (Chủ biên), Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non, NXB Đại học sư phạm, 2006