Trẻ chậm nói khiến nhiều phụ huynh lo lắng, và khi quyết định cho trẻ đi can thiệp, gia đình đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ.
Ba mẹ cần lưu ý để giúp trẻ tiến bộ nhanh hơn, và bài viết này cung cấp thông tin cần thiết cho việc can thiệp hiệu quả.
Can thiệp là sự tác động có kế hoạch và mục tiêu từ gia đình và nhà giáo dục nhằm hỗ trợ sự phát triển tâm lý của trẻ. Điều này đặc biệt cần thiết với trẻ chậm nói hoặc trẻ thuộc nhóm rối loạn phát triển tâm lý như tự kỷ, tăng động giảm chú ý, hay rối loạn ngôn ngữ. Can thiệp đúng thời điểm và trong môi trường phù hợp sẽ giúp trẻ phát triển nhận thức và tăng cơ hội hòa nhập xã hội.
Những điều ba mẹ cần lưu ý khi cho trẻ đi can thiệp
Thứ nhất: Ba mẹ cần biết được chính xác vấn đề của trẻ.
Khi ba mẹ nhận thấy trẻ đang chậm hơn so với các bạn cùng trang lứa hoặc con xuất hiện các biểu hiện đáng lo thì thường lên các trang mạng để tìm kiếm thông tin hoặc học hỏi kinh nghiệm. Không phủ nhận trên các group có nhiều ba mẹ có kinh nghiệm thực tế trong việc chăm sóc và can thiệp cho trẻ. Nhưng mỗi trẻ là một cá thể khác nhau, vấn đề tâm lý, mức độ phát triển và các rối nhiễu cũng khác nhau. Chính vì vậy, nếu thấy trẻ có dấu hiệu nào đó đáng lo ngại thì ba mẹ hãy tìm đến các đơn vị y tế, trung tâm chuyên về đánh giá can thiệp uy tín để tiến hành đánh giá toàn diện cho trẻ. Ở đó bác sĩ, các chuyên gia về tâm lý đánh giá vấn đề của trẻ được chính xác hơn. Việc chỉ vào kinh nghiệm mà thiếu các dẫn chứng khoa học có thể làm cho việc can thiệp cho trẻ đi sai đường, mất cơ hội can thiệp và thời gian vàng của trẻ.
Thứ hai: Ba mẹ cần biết được mức độ phát triển hiện tại của trẻ.
Nhiều ba mẹ khó xác định chính xác mức độ phát triển của trẻ và thường dựa trên quan sát cá nhân. Tuy nhiên, việc đánh giá nên do bác sĩ và chuyên gia thực hiện, dựa trên các khía cạnh như nhận thức, lời nói, vận động tinh - thô, và kỹ năng xã hội. Các đánh giá này thường có bài kiểm tra phù hợp với độ tuổi và mức độ phát triển của trẻ. Khi biết được mức độ chính xác, ba mẹ có thể thực hiện các bài tập can thiệp tương ứng, như dạy phát âm nguyên âm ở trẻ mức độ 6-8 tháng, hoặc từ đơn ở trẻ mức độ 12-14 tháng. Việc đặt mục tiêu đúng với giai đoạn phát triển sẽ giúp trẻ tiến bộ tối ưu.
Thứ ba: Ba mẹ cần có sự kiên trì khi cho trẻ đi can thiệp.
Can thiệp cho trẻ là quá trình dài hạn, cần sự kiên trì và liên tục để đạt hiệu quả, tránh lãng phí thời gian và cơ hội phát triển. Ba mẹ không chỉ cần tích cực mà còn nên học hỏi thêm kiến thức, kỹ năng để đồng hành cùng trẻ trong gia đình và xã hội.
Thứ tư: Ba mẹ cần chọn hình thức can thiệp phù hợp với trẻ
Hình thức can thiệp nên dựa trên vấn đề và mức độ phát triển của trẻ. Trẻ rối loạn phát triển dưới 12 tháng cần can thiệp tập trung tại trung tâm để được hỗ trợ tối đa. Trẻ chậm nói đơn thuần có thể học mầm non kết hợp can thiệp 1:1 hoặc theo giờ (2 giờ/ngày). Dù hình thức nào, gia đình vẫn đóng vai trò quyết định, đồng hành hỗ trợ trẻ tại nhà, tăng cường tương tác và kiên nhẫn hướng dẫn để trẻ tiến bộ từng ngày.
Thứ năm: Ba mẹ cần cho trẻ đi can thiệp càng sớm càng tốt
Thời điểm vàng để can thiệp cho trẻ rối loạn phát triển tâm lý là trước 3 tuổi, vì can thiệp sớm sẽ tăng cơ hội phát triển các kỹ năng cần thiết để trẻ hòa nhập trong tương lai. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường, ba mẹ nên đưa trẻ đi kiểm tra và can thiệp ngay để tận dụng thời gian quý báu này.
Hy vọng bài viết giúp ba mẹ có cái nhìn toàn diện về việc can thiệp cho trẻ, nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của gia đình. Ba mẹ nên ghi nhận tiến bộ của trẻ, khích lệ kịp thời để tạo bầu không khí vui vẻ. Dù hành trình này đầy thử thách, nhưng nó mang lại giá trị quý báu cho cả gia đình.
Chuyên viên tâm lý Huỳnh Thị Hà
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
- TS. Nguyễn Xuân Hải, TS. Nguyễn Nữ Tâm An, TS. BS. Hoàng Văn Tiến, Hỗ trợ phục hồi chức năng cho trẻ em tự kỷ tại Việt Nam, NXB Đại học quốc gia Hà Nội, 2023.
- Đỗ Thị Thảo, ThS. Nguyễn Thị Hoa, ThS. Trần Tuyết Anh, Giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật trí tuệ, NXB Khoa học và kỹ thuật, 2020.
- Phạm Toàn, Hướng dẫn chẩn đoán tâm lý tâm thần theo DSM5, NXB trẻ, 2021
-----------------------------------------------------------
Hãy liên hệ với hệ thống 70 Trung tâm Rồng Việt gần bạn nhất để được tư vấn, đánh giá và hỗ trợ cho bé nhanh nói.