Vui chơi là một hoạt động cần thiết đối với sự phát triển của trẻ, nó góp phần hình thành tính cách, kỹ năng và dẫn bé khám phá thế giới rộng lớn xung quanh một cách tự nhiên nhất.
Trong quá trình hướng dẫn trẻ chơi tương tác, chúng ta có thể gặp những khó khăn sau:
- Trẻ thích chơi một mình không chia sẻ với ai: Do khiếm khuyến về giao tiếp và tương tác xã hội, nên trẻ đặc biệt thường gặp khó khăn khi chơi hợp tác với người khác. Trẻ thờ ơ không quan tâm đến xung quanh, chơi một mình theo cách riêng của trẻ. Trẻ không biết cách chia sẻ đồ chơi với người khác
- Trẻ chỉ chơi một phần riêng biệt của đối tượng (Đồ chơi): Trẻ thường chơi đồ chơi sao cho kích thích giác quan của chúng; chẳng hạn trẻ sẽ cầm xe ô tô để sát mặt và quay bánh xe, cầm cốc để sát vào mắt, đập vào cằm hoặc dùng để quay tròn trên tay, trẻ chơi một lúc lâu mà không chán. Hoặc xếp các vật thành hàng dài theo một trật tự cố định, trẻ tỏ ra cáu giận khi bị xê dịch.
- Trẻ không biết cách chơi kết hợp các đồ chơi lại với nhau.
- Khả năng quan sát, bắt chước kém và khó khăn khi tham gia các hoạt động chơi lần lượt: trẻ khó nhận biết được lượt chơi của mình trong các trò chơi luân phiên, tương tác qua lại: Chẳng hạn khi đẩy xe tải cho trẻ thì trẻ không biết cách đảy xe lại cho đối phương mà sẽ giữ lại chơi một mình theo cách của riêng trẻ.
Hướng dẫn trò chơi tương tác xe tải
Trò chơi tương tác với xe tải là trò chơi tương tác với trẻ thông qua xe tải đồ chơi, trò chơi này thuộc nhóm kỹ năng xã hội hóa, tương tác cá nhân, phù hợp với trẻ ở độ tuổi từ 1 - 2 tuổi.
Khi tham gia vào trò chơi tương tác nói chung và chơi tương tác với xe tải nói riêng sẽ giúp cho trẻ:
- Kích thích tương tác, mở rộng nhu cầu tương tác của trẻ với người khác.
- Tăng cường cho trẻ khả năng quan sát, chú ý và bắt chước theo hoạt động chơi của người khác.
- Giúp trẻ hiểu được luật chơi, biết chơi theo một chuỗi hướng dẫn.
- Thông qua trò chơi cung cấp thêm vốn từ cho trẻ.
- Cải thiện khả năng chơi của trẻ, biết hơi theo chức năng của đồ vật.
- Dạy cho trẻ biết cách chia sẻ đồ chơi cùng người khác.
- Trẻ biết chờ đợi đến lượt chơi, chơi luân phiên với người khác.
Cùng trẻ chơi tương tương tác với xe tải:
- Mục tiêu: Đẩy lùi xe tải đến người khác và quay lại.
- Dụng cụ: Xe tải, bánh kẹo.
- Tiến trình thực hiện:
+ Bạn ngồi dưới sàn nhà cùng với trẻ, cách trẻ 1m và nói “Con nhìn, xe tải”. Bạn đẩy xe tải có chứa bánh kẹo mà trẻ yêu thích về phía trẻ. (Bạn đảm bảo là trẻ quan sát bạn khi bạn để bánh kẹo phía sau xe tải).
+ Khi trẻ đã nhận được bánh kẹo trên xe, bạn khuyến khích trẻ đẩy xe tại về phía bạn.
+ Lúc đầu cần có người thứ hai ngồi cạnh trẻ, để giúp trẻ lấy bánh kẹo và đẩy xe tải. Khi trẻ đẩy xa tải, bạn chỉ cho trẻ bánh kẹo khác và lặp lại tiến trình.
+ Lặp lại từ “xe tải” và “chạy” mỗi lần đẩy xe để trẻ quen nghe từ đó. Tiếp tục thực hiện bài tập cho đến khi trẻ thành thảo và chủ động đẩy xe qua lại cùng bạn.
+ Lưu ý luôn khen ngợi, động viên (vỗ tay khen trẻ, giỏi quá) khi trẻ thực hiện đẩy xe về phía bạn.
Khi lựa chọn trò chơi để chơi với trẻ, bạn sẽ khám phá ra nhiều điều bổ ích. Trẻ sẽ được khuyến khích để tương tác với bạn, chú ý tới bạn và nhìn bạn. Trẻ sẽ gửi những thông điệp tới bạn về việc bắt đầu hay duy trì trò chơi được tiếp tục. Khi trẻ tham gia vào trò chơi hành vi lặp lại của trẻ có thể giảm đi nếu sở thích cảm giác của trẻ được thoả mãn trong khi chơi
Khi lựa chọn trò chơi để chơi với trẻ, bạn sẽ khám phá ra nhiều điều bổ ích. Trẻ sẽ được khuyến khích để tương tác với bạn, chú ý tới bạn và nhìn bạn. Trẻ sẽ gửi những thông điệp tới bạn về việc bắt đầu hay duy trì trò chơi được tiếp tục. Khi trẻ tham gia vào trò chơi hành vi lặp lại của trẻ có thể giảm đi nếu sở thích cảm giác của trẻ được thoả mãn trong khi chơi.
Tài liệu tham khảo
Éric Schopler, Margaret Lansing, Leslie Waters, Những hoạt động dạy trẻ tự kỷ, dịch từ tiếng Pháp, được cô Trần Thị Khấn – Nguyễn Thị Khước chuyển thể và BS. Phạm Ngọc Khanh hiệu đính.
Đinh Văn Lang (2012), Tổ chúc hoạt động vui chơi của trẻ ở trường mầm non, NXB Giáo dục Việt Nam.
Tác giả: Lê Thị Anh Thư